Bevolkingsgroei

Deze video geeft uitleg over bevolkingsgroei (domein wereld) voor het eindexamen aardrijkskunde.

Lees hieronder de video nog eens rustig na:
In deze video gaan we het hebben over bevolkingsgroei. Net als de begrippen bevolkingsspreiding en migratie die we in de vorige video in deze reeks hebben behandeld, is bevolkingsgroei een demografische indicator. Het is dus een maatstaf waarmee je de bevolking kan pijlen. Wanneer het geboortecijfer hoger is dan het sterftecijfer dan is er sprake van natuurlijke bevolkingsgroei. Kijken we naar dit plaatje van de groei van de wereldbevolking, dan zijn er twee dingen erg opvallend. 1. Is dat de groei steeds sneller gaat en 2. De groei gaat op sommige plekken of landen veel sneller dan op andere plekken. In ontwikkelingslanden worden namelijk veel meer mensen geboren. Dat is ook goed terug te zien in deze afbeelding. Je ziet dat er vooral in Afrika, en Zuid-Amerika en delen van Zuid-Oost Azie sprake is van een hele hoge bevolkingsgroei. Dit heeft verschillende redenen. Zo hebben arme landen een hele jonge bevolkingsopbouw. Er zijn dus heel veel jongeren. Als er veel jongeren zijn betekent dat dus ook dat er veel vrouwen zijn in vruchtbare leeftijd. Hierdoor worden er dus automatisch ook meer kinderen geboren. In een zogeheten leeftijdsdiagram kan je heel goed de verdeling zien van bevolking verdeeld over verschillende leeftijdsklassen. Hiermee kan je dus goed zien hoeveel ouderen en jongeren zijn. Zoals je waarschijnlijk al kan raden zien de leeftijdsdiagrammen van ontwikkelingslanden er heel anders uit dan de leeftijdsdiagrammen van rijke en ontwikkelde landen. Omdat je in ontwikkelingslanden heel veel jongeren hebt en heel weinig ouderen, gaat dit eruit zien als een piramide. Wat je ziet is dat gaande weg de leeftijd toeneemt er steeds minder mensen zijn in die groep. Mensen worden simpelweg niet zo oud in arme landen. De reden dat er in arme landen zo'n hoog geboortecijfer is komt door educatie. De regel hiervoor is namelijk dat geboortecijfer daalt wanneer de scholingsgraad van de meisjes stijgt. Ook godsdienst speelt een rol. Daarnaast hangt het er ook vanaf wat voor cultuur je het over hebt. In veel culturen geeft een groot gezin namelijk aanzien. Maar de belangrijkste reden voor het verschil in geboortecijfers is het verschil in welvaart. Zoals jullie misschien nog wel weten heeft Demografie te maken met bevolking. Transitie betekent verandering of overgang. In het demografisch transitiemodel staat op de Y-as de ontwikkeling van het geboorte en sterftecijfer in verschillende kleuren. Op de X-as staat de tijd. Als je het verschil uitrekent tussen het geboortecijfer en het sterftecijfer kan je zien wat de natuurlijke bevolkingsgroei is. Zoals je kan zien is het demografische transitiemodel opgedeeld in 4 fases. Alle landen kan je dus indelen in één van deze fases. Zo zit een ontwikkeld land als Nederland bijvoorbeeld in de laatste Fase, terwijl een onontwikkeld land als Ghana juist in de eerste fase zit. In deze eerste fase is er namelijk sprake van een hoog geboortecijfer en een hoog sterftecijfer. Landen met een hoog geboorte en sterftecijfer zijn altijd ontwikkelingslanden. Het sterftecijfer gaat namelijk omlaag terwijl het geboortecijfer hetzelfde blijft. Dit zorgt ervoor dat de totale bevolking toeneemt. Kijken we nou naar fase 3 dan heb je te maken met de semi-periferie landen. In deze landen begint ook het geboortecijfer af te nemen maar zie je wel nog steeds dat de totale bevolking toeneemt. Zodra een land in de laatste fase zit zie je dat er niet meer heel veel verandert. Zowel het geboorte- als het sterftecijfer zijn laag maar er wonen wel veel mensen. De landen die in deze fase zitten zijn de centrumlanden. Zorg ervoor dat je dit schema goed uit je hoofd leert want de kans is groot dat ze hier iets over gaan vragen op je examen. De kanttekening die je trouwens bij dit model kan zetten is dat er alleen wordt gekeken naar natuurlijke bevolkingsgroei en niet naar migratie. Daarnaast is het model het gebaseerd is op de ontwikkeling die Westerse landen in het verleden hebben doorlopen.